ژنراتورهای دیزلی از انواع قطعات مختلفی تشکیل شدهاند که در کنار هم وظیفه اصلی تولید برق را انجام میدهند. قطعات یدکی دیزل ژنراتور شامل مجموعهای از قطعات مصرفی و اجزای مکانیکی و الکتریکی است که برای نگهداری، تعمیر و افزایش طول عمر دیزل ژنراتور مورد نیاز هستند. قطعات مصرفی دیزل ژنراتور در طول زمان و به دلیل کارکرد مداوم نیاز به تعویض دارند تا عملکرد بهینه ژنراتور حفظ شود. این قطعات به طور دورهای در فرآیند سرویس و نگهداری دیزل ژنراتور تعویض میشوند.
مهمترین قطعات مصرفی دیزل ژنراتور
از مهمترین قطعات یدکی در دیزل ژنراتورها، میتوانیم موارد زیر را نام ببریم:
- فیلترها (برای بهبود عملکرد و جلوگیری از آلودگی)
- روغنها و روانکنندهها (برای کاهش اصطکاک و افزایش طول عمر قطعات)
- مایعات خنککننده (برای تنظیم دمای موتور)
- تسمهها (برای انتقال نیرو بین قطعات مختلف)
- تجهیزات الکتریکی (برای تأمین انرژی اولیه و حفاظت از سیستم الکتریکی)
فیلتر دیزل ژنراتور
فیلتر دیزل ژنراتور یکی از مهمترین قطعات مصرفی است که وظیفه حفاظت از موتور و افزایش عمر مفید آن را بر عهده دارد. این فیلترها با جلوگیری از ورود ذرات آلوده و ناخالصیها به قسمتهای حساس موتور، باعث بهبود عملکرد و کاهش استهلاک قطعات میشوند.
- فیلتر هوا (Air Filter): وظیفه جلوگیری از ورود گرد و غبار و ذرات معلق به محفظه احتراق موتور را بر عهده دارد. زمان تعویض فیلتر هوای دیزل ژنراتور، بسته به شرایط محیطی، هر 500 ساعت یا در محیطهای پرگرد و غبار هر 300-400 ساعت کارکرد است.
- فیلتر روغن (Oil Filter): فیلتر روغن وظیفه تصفیه روغن موتور از ذرات معلق و آلودگیها برای جلوگیری از سایش و خرابی قطعات داخلی موتور را بر عهده دارد. زمان تعویض فیلتر روغن، معمولاً هر 200 تا 300 ساعت کارکرد یا طبق توصیه سازنده است.
- فیلتر سوخت (Fuel Filter): وظیفه حذف ناخالصیها و رسوبات از سوخت برای جلوگیری از آسیب به پمپ انژکتور و انژکتورها، بر عهده فیلتر سوخت است. زمان مناسب برای تعویض فیلتر سوخت دیزل ژنراتور، هر 300 تا 500 ساعت کارکرد است.
- فیلتر آب یا سپراتور (Water Separator Filter): فیلتر آب وظیفه دارد که آب و رطوبت را از سوخت دیزل حذف کند تا از زنگزدگی و خرابی سیستم سوخترسانی جلوگیری شود. بسته به میزان آلودگی سوخت، فیلتر سپراتور دیزل ژنراتور معمولاً همراه با فیلتر سوخت تعویض میشود.
روغن و روانکننده دیزل ژنراتور
روغنها و روانکنندهها در دیزل ژنراتور، نقش حیاتی در حفظ عملکرد، کارایی و طول عمر موتور دیزل دارند. استفاده از روغن مناسب و تعویض به موقع آن، باعث کاهش سایش قطعات، کاهش دما و افزایش بازدهی موتور میشود.
- روغن موتور: وظایف روغن موتور دیزل ژنراتور عبارتند از کاهش اصطکاک و سایش، خنککنندگی، پاککنندگی، محافظت در برابر خوردگی و زنگزدگی و همچنین، آببندی سیلندرها. به طور کلی، روغن موتور باید به صورت دورهای تعویض شود تا از سایش و فرسودگی قطعات داخلی موتور جلوگیری شود. با این حال، زمان تعویض روغن موتور معدنی هر 250 ساعت، روغن نیمه سنتتیک هر 350 تا 400 ساعت و روغن سنتتیک هر 500 ساعت کارکرد است.
- گریس و روانکنندهها: نقش گریس و روانکنندهها در ژنراتور برق گازوئیلی عبارتند از کاهش اصطکاک و سایش قطعات متحرک، محافظت در برابر زنگزدگی و خوردگی، کاهش لرزش و صداهای غیرعادی، جلوگیری از نشت و ورود گرد و غبار به قطعات حساس و افزایش طول عمر یاتاقانها، بلبرینگها و اتصالات مکانیکی.
مایعات خنککننده دیزل ژنراتور
مایعات خنککننده شامل آب رادیاتور و ضد یخ و ضد جوش در دیزل ژنراتور نقش بسیار مهمی در حفظ دمای موتور و جلوگیری از گرمای بیش از حد دارند. استفاده از مایع خنککننده مناسب کمک میکند تا موتور در دمای بهینه کار کند و از آسیبهای ناشی از دمای بالا جلوگیری شود.
- ضد یخ و ضد جوش: ضد یخ به جلوگیری از یخزدگی، پیشگیری از خوردگی و حفظ پایداری عملکرد موتور در دماهای بالا و پایین کمک میکند. ضد جوش نیز وظیفه دارد از جوش آوردن و افزایش دمای جوش مایع خنککننده جلوگیری کرده و به محافظت از قطعات داخلی کمک کند. برای کارکرد بهینه ضد یخ در دیزل ژنراتور، معمولاً نسبت 50% ضد یخ و 50% آب توصیه میشود.
- آب رادیاتور: آب رادیاتور به عنوان مایع خنککننده اصلی در دیزل ژنراتورهای مجهز به سیستم خنکسازی با آب، به انتقال حرارت، حفاظت از موتور و پیشگیری از یخزدگی و جوش آوردن (در ترکیب با ضدیخ و ضدجوش) کمک میکند. آب رادیاتور باید به طور مرتب بررسی شود و اگر مقدار آن کافی نبود، باید به مقدار مناسب پر شود. همچنین، آب رادیاتور بایستی هر ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ ساعت کارکرد یا هر ۱۲ ماه یکبار تعویض شود.
تسمه دیزل ژنراتور
تسمه یکی از اجزای مصرفی حیاتی و اساسی دیزل ژنراتور است که برای انتقال قدرت از موتور به دیگر بخشها مانند پمپها، دینامها، فنها و سیستمهای مختلف استفاده میشود. این قطعه، با به حرکت درآوردن اجزای مختلف، نقش مهمی در کارکرد بهینه دستگاه ایفا میکند.
- تسمه دینام: وظیفه اصلی تسمه دینام، انتقال نیرو به دینام، تنظیم سرعت دینام و تأمین برق برای سایر سیستمها است. وجود صدای غیرطبیعی جیرجیر یا خشخش، کاهش تولید برق، کاهش عملکرد باتری و نوسان در سرعت موتور از علائم خرابی تسمه دینام دیزل ژنراتور است. تسمه دینام باید به طور منظم تعویض شود و همچنین، بررسی کشش صحیح تسمه دینام بسیار مهم است. شل شدن تسمه میتواند باعث کاهش عملکرد و خرابی سیستم شود.
- تسمه واترپمپ: تسمه واترپمپ به طور مستقیم نیروی مکانیکی موتور را به واترپمپ منتقل میکند. واترپمپ نیز با استفاده از این نیرو، مایع خنککننده را در سیستم رادیاتور به گردش درمیآورد تا از داغ شدن بیش از حد موتور جلوگیری کند. تسمه واترپمپ باید در برابر دماهای بالا و سایش و کشش مقاوم باشد و انعطافپذیری بالایی داشته باشد. تسمه واترپمپ معمولاً باید در فواصل مشخص تعویض شود. اگر تسمه دچار ترکخوردگی، سایش یا خرابی شد، باید به سرعت تعویض گردد.
تجهیزات الکتریکی دیزل ژنراتور
باتری و سیستمهای الکتریکی در دیزل ژنراتورها نقش بسیار مهمی در شروع به کار موتور، حفظ عملکرد صحیح و تأمین برق برای سیستمهای مختلف دارند. این بخشها باید به طور دقیق و منظم نگهداری شوند تا عملکرد بهینه ژنراتور حفظ شود.
- باتری: نقشهای کلیدی باتری دیزل ژنراتور عبارتند از استارت موتور، پشتیبانی از سیستمهای الکتریکی و حفظ عملکرد تجهیزات جانبی. ترمینالهای باتری باید تمیز و بدون هرگونه خوردگی یا زنگزدگی نگه داشته شوند. در باتریهای سربی-اسیدی، باید سطح مایع الکترولیت به طور منظم بررسی شود. نهایتاً، باتری باید به طور منظم شارژ شده و از شارژ بیش از حد یا تخلیه کامل آن جلوگیری شود.
- شمع گرمکن: شمعهای گرمکن وظیفه دارند که هوای داخل سیلندرها را در زمان استارت گرم کنند. این شمعها قبل از روشن شدن موتور داغ میشوند و به گرم شدن هوای سیلندر کمک میکنند تا احتراق سوخت به طور مؤثرتر انجام شود. خرابی شمعهای گرمکن میتواند باعث ایجاد مشکل در روشن شدن موتور، افزایش مصرف سوخت و خارج شدن دود سیاه و زیاد از اگزوز شود. چنانچه شمعها از نوع قابل تمیز شدن باشند، تمیز کردن منظم میتواند عمر مفید آنها را افزایش دهد.
- رلهها و فیوزها: رلهها معمولاً با دریافت سیگنالهای الکتریکی یا مکانیسمهای فیزیکی (مثل دما یا فشار) عمل میکنند. هنگامی که سیگنالهای مربوطه دریافت میشوند، رله به طور خودکار مدار را باز یا بسته میکند. از سوی دیگر، فیوزها دستگاههای محافظتی هستند که برای جلوگیری از جریان بیش از حد و آسیب به تجهیزات الکتریکی دیزل ژنراتور استفاده میشوند. این قطعات به صورت یکپارچه یا در قالب قطعات قابل تعویض در مدار قرار دارند و در صورت عبور جریان زیاد از مدار، عمل کرده و مدار را قطع میکنند.
زمان تعویض قطعات مصرفی دیزل ژنراتور
چرخه تعویض قطعات یدکی دیزل ژنراتور به طور معمول بستگی به ساعات کارکرد، شرایط محیطی و نوع عملکرد دستگاه دارد. با این حال، برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش عمر دیزل ژنراتور، تعویض قطعات مصرفی باید به طور منظم انجام شود.
نام قطعه مصرفی |
زمان تعویض |
فیلتر هوا |
هر 500 ساعت کارکرد یا هر 6 ماه |
فیلتر سوخت |
هر 300 تا 500 ساعت کارکرد |
فیلتر روغن |
هر 200 تا 300 ساعت کارکرد |
فیلتر سپراتور آب |
هر 300 تا 500 ساعت کارکرد یا در صورت مشاهده آب در فیلتر |
روغن موتور |
هر 200 تا 500 ساعت کارکرد |
باتری |
هر 2 تا 3 سال |
تسمهها |
هر 500 ساعت کارکرد یا در صورت مشاهده آسیب و ترکخوردگی |
شمعهای گرمکن |
هر 500 تا 1000 ساعت کارکرد یا در صورت عدم عملکرد صحیح |
مایع خنککننده |
هر 1000 ساعت کارکرد یا سالانه |
بلبرینگها و یاتاقانها |
هر 1000 ساعت کارکرد یا در صورت مشاهده علائم خرابی |
نتیجهگیری
قطعات یدکی دیزل ژنراتور به مجموعهای از قطعات گفته میشود که برای تعمیر، نگهداری و جایگزینی قطعات خراب یا فرسوده استفاده میشوند. این قطعات شامل اجزای مکانیکی، الکتریکی و سیستمهای مختلف موتور دیزل و ژنراتور هستند. استفاده از قطعات یدکی اصلی دیزل ژنراتور، ضمن تضمین کیفیت و کارایی بالاتر، به کاهش خرابیهای ناخواسته و طولانیتر شدن عمر دستگاه کمک میکند. همچنین، قطعات یدکی اورجینال مطابق با استانداردهای سازنده طراحی و تولید میشوند که موجب بهینهتر شدن عملکرد ژنراتور میشود.