دیزل ژنراتور به عنوان مولد برق اضطراری، در مکان‌هایی که دسترسی به شبکه برق سراسری وجود ندارد، کاربردی گسترده دارد. مقاومت بالا، عمر طولانی و مصرف سوخت مناسب در توان‌های بالا، ژنراتورهای دیزلی را به انتخاب شماره یک برای تولید برق پایدار در صنایع تبدیل کرده است. انواع دیزل ژنراتور را می‌توان بر اساس معیارهای مختلف از جمله توان و ظرفیت، نوع کاربری، نوع موتور دیزل، نوع سیستم خنک‌کننده، نوع تابلو کنترل و نوع کوپله تقسیم‌بندی کرد.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس توان و ظرفیت
- ژنراتورهای توان پایین
- ژنراتورهای نیمه صنعتی
- ژنراتورهای صنعتی
دیزل ژنراتور با توان پایین
ژنراتورهای با توان پایین (تا 20 کیلووات) گزینه‌ای عالی برای مصارف سبک و خانگی هستند. از جمله کاربردهای ژنراتورهای با توان پایین، می‌توانیم خانه‌های ویلایی و آپارتمانی، مغازه‌ها، سالن‌های کوچک، دفاتر اداری کوچک و… را نام ببریم.
مزایا
- مصرف سوخت پایین
- قیمت اقتصادی
- حمل و نقل و نگهداری ساده
- ایده‌آل برای مناطق با قطعی مکرر برق
دیزل ژنراتور نیمه صنعتی
محدوده توان دیزل ژنراتورهای نیمه صنعتی، معمولاً بین 20 تا 200 کیلووات بوده و مناسب برای کارکردهای دائم و اضطراری متوسط هستند. ژنراتورهای نیمه صنعتی در مواردی مثل کارخانه‌های کوچک، سردخانه‌ها، بیمارستان‌های کوچک، تجهیزات صنعتی سبک و نیمه سنگین کاربرد دارند.
مزایا
- توان بالا با مصرف سوخت بهینه
- عمر طولانی و مناسب برای کارکرد مداوم
- امکان استفاده به عنوان برق اضطراری یا دائم
دیزل ژنراتور صنعتی
دیزل ژنراتورهای صنعتی دارای محدوده توان 200 تا 1000 کیلووات و یا بالاتر هستند و در کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بزرگ، مراکز داده، فرودگاه‌ها، معادن، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند.
مزایا
- قابلیت کار مداوم
- دوام و طول عمر بسیار بالا
- مناسب برای مناطق بدون برق شهری با نوسانات زیاد
انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع کاربری
- دیزل ژنراتور اضطراری: ژنراتور اضطراری یا استندبای دستگاهی است که در زمان قطع برق شبکه به صورت اتوماتیک روشن شده و برق دستگاه‌های مصرف‌کننده را تأمین می‌کند. این ژنراتورها برای مصارف موقت و اضطراری طراحی شده‌اند، نه برای کار دائم. ژنراتورهای استندبای قابلیت فعال شدن خودکار در چند ثانیه پس از قطع برق را دارند و بدون نیاز به نظارت مستقیم می‌توانند کار کنند.
- دیزل ژنراتور پرایم: دیزل ژنراتور پرایم به ژنراتوری اطلاق می‌شود که برای استفاده طولانی‌مدت در شرایط عملیاتی مختلف طراحی شده است. این ژنراتور معمولاً برای تأمین برق موقت یا برای استفاده در مواقعی که منابع انرژی دیگر در دسترس نیست، به کار می‌رود. قدرت و عملکرد آن به گونه‌ای است که می‌تواند به طور مستمر و در بازه‌های زمانی طولانی بدون نیاز به استراحت کار کند، اما معمولاً به مدت زمان‌های طولانی‌تری نسبت به ژنراتورهای اضطراری عمل می‌کند.
- دیزل ژنراتور پیوسته: دیزل ژنراتور پیوسته برای تأمین برق به صورت پیوسته و بدون وقفه در طول زمان طراحی شده است. این نوع ژنراتور معمولاً برای کاربردهایی استفاده می‌شود که نیاز به تأمین برق دائمی و بدون محدودیت زمانی دارد. تفاوت اصلی دیزل ژنراتور پیوسته با دیزل ژنراتورهای پرایم و استندبای در این است که ژنراتورهای پیوسته می‌توانند به طور مستمر و بدون نیاز به استراحت برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر از ژنراتورهای پرایم عمل کنند.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع موتور دیزل
- دیزل ژنراتور با موتور دیزلی معمولی: انواع موتور دیزل معمولی برای کاربردهای عمومی و مصرف متوسط طراحی شده‌اند و در بیشتر دیزل ژنراتورهای خانگی و نیمه صنعتی به کار می‌روند. این نوع موتورهای دیزل قیمت مناسب و مصرف سوخت متوسطی دارند و برای بارهای ثابت و متوسط با کارکردهای کوتاه مدت و متوسط مناسب هستند.
- دیزل ژنراتور با موتور دیزلی توربوشارژ: این موتورها به وسیله توربوشارژر که هوای بیشتری را به موتور وارد می‌کند، قدرت و کارایی را افزایش می‌دهند. این نوع موتورها برای کاربردهایی که به توان بالا و بار متغیر نیاز دارند، مناسب است. قدرت بیشتر و توانایی کارکرد در ارتفاعات بالا، مصرف سوخت بهینه، راندمان بالا و تولید قدرت زیاد از ویژگی‌های بارز موتورهای توربوشارژ است. دیزل ژنراتورهای مجهز به موتور توربوشارژ برای بارهای متغیر و شرایط سخت مناسب هستند.
- دیزل ژنراتور با موتور دیزلی توربوشارژ و اینترکولر: این موتورها علاوه بر توربوشارژر، از اینترکولر نیز برای خنک‌سازی هوای ورودی به موتور استفاده می‌کنند که باعث افزایش بیشتر توان و کاهش دمای موتور می‌شود. این ویژگی به افزایش کارایی و کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند. این نوع دیزل ژنراتورها مناسب برای پروژه‌های صنعتی بزرگ هستند و با کاهش آلایندگی، حفاظت بیشتر از موتور را فراهم می‌کنند.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع سیستم خنک‌کننده
سیستم خنک‌کننده یکی از اجزای کلیدی دیزل ژنراتورهاست که نقش حیاتی در پایداری عملکرد، افزایش عمر مفید و جلوگیری از داغ شدن موتور دارد. انواع دیزل ژنراتور بر اساس سیستم خنک‌کنندگی به سه دسته طبقه‌بندی می‌شوند:
- دیزل ژنراتور هواخنک
- دیزل ژنراتور آب‌خنک
- دیزل ژنراتور هیدروژن‌خنک
دیزل ژنراتور هواخنک
در این نوع ژنراتور، خنک‌سازی موتور از طریق جریان هوا انجام می‌شود. هوا توسط فن روی سیلندرها جریان پیدا می‌کند و گرمای موتور را به بیرون منتقل می‌کند. قیمت پایین‌تر و ساختار ساده‌تر و راحتی در جابجایی، دیزل ژنراتورهای هواخنک را مناسب برای توان‌های پایین می‌کند. ژنراتورهای هواخنک فاقد رادیاتور و پمپ آب هستند، طراحی ساده و سبکی دارند و همچنین، برای خنک‌سازی انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
دیزل ژنراتور آب‌خنک
دیزل ژنراتور آب‌خنک نوعی از ژنراتور است که در آن سیستم خنک‌کاری موتور با استفاده از مایع (آب یا ترکیب آب و ضدیخ) انجام می‌شود. هدف این سیستم، کاهش دمای موتور هنگام کارکرد و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد آن است. در این نوع ژنراتورها، آب با کمک پمپ در اطراف سیلندرهای موتور جریان پیدا کرده، گرمای موتور را جذب و سپس، وارد رادیاتور می‌شود. در رادیاتور، گرمای آب با کمک فن تخلیه شده و آب خنک‌شده دوباره به موتور بازمی‌گردد.
دیزل ژنراتورهای مجهز به سیستم خنک‌سازی با آب، در بارهای سنگین و محیط‌های گرم، دمای موتور را بهتر کنترل می‌کنند و پایداری عملکرد را در زمان‌های طولانی کارکرد تضمین می‌نمایند. همچنین، ژنراتورهای آب خنک عمر مفید موتور بالاتری نسبت به سیستم‌های هواخنک دارند و صدای کمتری در توان‌های بالا تولید می‌کنند.
دیزل ژنراتور هیدروژن‌خنک
دیزل ژنراتور هیدروژن‌خنک نوعی ژنراتور بزرگ و صنعتی است که در آن سیستم خنک‌کننده ژنراتور از گاز هیدروژن به جای هوا یا آب استفاده می‌کند. توجه داشته باشید که در این سیستم، فقط قسمت آلترناتور یا ژنراتور برق با هیدروژن خنک می‌شود، نه موتور دیزلی. هیدروژن بهتر از هوا و حتی آب گرما را منتقل می‌کند، چگالی پایینی دارد، یک گاز بی‌اثر است و باعث کاهش نویز و ارتعاش نیز می‌شود که این امر به نوبه خود، به عملکرد کم‌صداتر آلترناتور کمک می‌کند. اگر با پروژه‌هایی در مقیاس بسیار بزرگ یا نیروگاهی سروکار دارید، این نوع سیستم خنک‌کاری می‌تواند عمر تجهیزات و بازده کلی سیستم را به طور چشمگیری افزایش دهد.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع تابلو کنترل
- دیزل ژنراتور با تابلو کنترل دستی: همانطور که از نام آن برمی‌آید، در این نوع، روشن و خاموش کردن ژنراتور به صورت دستی توسط اپراتور انجام می‌شود. دیزل ژنراتورهای دارای تابلو کنترل دستی سیستم ساده‌ای دارند و برای مصارف سبک مناسب هستند. تابلو دستی ارزان‌ترین نوع تابلو کنترل دیزل ژنراتور بوده و مناسب برای مکان‌هایی است که اپراتور به صورت دائمی در آنجا حضور دارد.
- دیزل ژنراتور با تابلو کنترل اتوماتیک: در ژنراتورهای مجهز به تابلو کنترل اتوماتیک، ژنراتور به صورت خودکار در زمان قطع برق شهری روشن می‌شود و پس از بازگشت برق، خاموش خواهد شد. تابلو کنترل اتوماتیک می‌تواند به صوت هوشمند قطع و وصل برق شهری را تشخیص دهد و نیازی به حضور اپراتور نیست.
انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع کوپله
در فرآیند کوپله کردن دیزل ژنراتور، موتور دیزل و آلترناتور با یکدیگر کوپله یا جفت می‌شوند تا یک واحد کامل تولید برق را تشکیل دهند. این کار معمولاً در کارخانه یا کارگاه‌های تخصصی انجام می‌شود. انواع دیزل ژنراتور بر اساس نوع کوپله به دو دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند که عبارتند از:
- دیزل ژنراتور کوپله فابریک
- دیزل ژنراتور کوپله اختصاصی (شرکتی)
دیزل ژنراتور کوپله فابریک
در این نوع، موتور دیزل و آلترناتور توسط خود شرکت سازنده یا نماینده رسمی آن‌ها به صورت استاندارد و کارخانه‌ای مونتاژ می‌شوند. دیزل ژنراتورهای کوپله فابریک اساساً کیفیت ساخت بالاتر و دوام بیشتری دارند و دارای گواهینامه‌های بین‌المللی هستند. این نوع دیزل ژنراتورها با دستگاه‌های دقیق و تحت نظارت کیفی شرکت مادر به صورت کاملاً حرفه‌ای مونتاژ می‌شوند.
دیزل ژنراتور کوپله اختصاصی
در این مدل‌ها، موتور و آلترناتور به صورت جداگانه وارد می‌شوند و توسط شرکت‌های داخلی یا کارگاه‌ها مونتاژ و کوپله می‌گردند. در اینجا، کیفیت وابسته به تجربه و تجهیزات شرکت کوپله‌کننده است و امکان سفارشی‌سازی به انتخاب مشتریان وجود دارد. ژنراتورهای با کوپله غیرفابریک قیمت پایین‌تری دارند و مناسب برای پروژه‌هایی با بودجه محدود هستند.