در هنگام انتخاب و خرید دیزل ژنراتور، آگاهی از مشخصات فنی آن اهمیت بسیاری دارد، زیرا این مشخصات مستقیماً بر عملکرد، کارایی، مصرف سوخت، دوام و تطابق دستگاه با نیاز شما تأثیر می‌گذارند. در ادامه، مهم‌ترین مشخصات فنی دیزل ژنراتور که باید مد نظر قرار دهید، ارائه شده است.
مشخصات فنی مهم دیزل ژنراتور
- توان خروجی
- نوع موتور دیزل
- نوع ژنراتور
- کنترل پنل
- ظرفیت و میزان مصرف سوخت
- سیستم خنک‌کننده
- میزان نویز
- نوع سیستم استارت
- ابعاد و وزن
توان خروجی
توان خروجی از مهم‌ترین مشخصات فنی دیزل ژنراتور است و تعیین می‌کند که دستگاه چه مقدار برق می‌تواند تولید کند. این توان معمولاً بر حسب کیلوولت آمپر (kVA) یا کیلووات (kW) بیان می‌شود.
کیلووات، توان واقعی مصرف‌شده توسط دستگاه‌ها است. کاوا، کل توان ظاهری تولیدشده شامل توان واقعی و راکتیو است. در دیزل ژنراتور، معمولاً ضریب قدرت 0.8 در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، دیزل ژنراتو با توان 100 کاوا، توان واقعی معادل 80 کیلووات تولید می‌کند.
به طور کلی، برای انتخاب توان خروجی مناسب، باید مجموع توان دستگاه‌ها و ضریب اطمینان را در نظر بگیرید. ضریب اطمینان در دیزل ژنراتورها به منظور اطمینان از عملکرد پایدار و ایمن دستگاه در شرایط واقعی، در نظر گرفته می‌شود. این ضریب معمولاً به صورت درصدی بیشتر از توان نامی (20-30 درصد) مورد نیاز مصرف‌کننده محاسبه می‌گردد.
نوع موتور دیزل
موتور دیزل به عنوان قلب دیزل ژنراتور شناخته می‌شود و انتخاب نوع مناسب آن تأثیر مستقیمی بر توان خروجی، مصرف سوخت، دوام، سطح صدا و عملکرد کلی دستگاه دارد.
موتورهای دیزل توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شوند. برندهای معتبر تولیدکننده موتور دیزل معمولاً کیفیت، دوام، قطعات یدکی و خدمات بهتری ارائه می‌دهند. از جمله این برندها، می‌توانیم ایوول، بادوین، ولوو، کامینز، پرکینز، میتسوبیشی و موتورسازان را نام ببریم.
در انتخاب موتور دیزل، باید توازن بین توان مورد نیاز، کیفیت برند، شرایط کارکرد، هزینه نگهداری و مصرف سوخت را در نظر بگیرید.
نوع ژنراتور
ژنراتور یا آلترناتور بخشی از دیزل ژنراتور است که انرژی مکانیکی تولیدشده توسط موتور دیزل را به برق متناوب تبدیل می‌کند. انتخاب نوع مناسب ژنراتور تأثیر زیادی بر کیفیت، پایداری ولتاژ، راندمان و عمر مفید دستگاه دارد.
از برندهای معتبر آلترناتور، می‌توانیم استمفورد، لروی سومر، مکالته، ماراتن و لینز را نام ببریم.
در انتخاب ژنراتور مناسب، باید به مواردی مانند برند و پشتیبانی فنی در بازار، هماهنگی توان ژنراتور با موتور و داشتن AVR توجه کنید. همچنین، انتخاب سه فاز یا تک فاز بودن ژنراتور، بایستی بر اساس نوع مصرف صورت بگیرد.
کنترل پنل
کنترل پنل یا تابلو کنترل بخشی بسیار مهم از دیزل ژنراتور است که مدیریت، نظارت، راه‌اندازی، خاموش کردن و حفاظت از ژنراتور را بر عهده دارد. کنترل پنل نقش «مرکز فرمان» را ایفا می‌کند و عملکرد صحیح و ایمن دستگاه را تضمین می‌نماید.
کنترل پنل دیزل ژنراتور به صورت لحظه‌ای، پارامترهایی مانند ولتاژ، جریان، فرکانس، توان، دور موتور، دمای آب و فشار روغن و میزان سوخت را نشان می‌دهد. همچنین، کنترل پنل با افزایش یا کاهش ولتاژ یا فرکانس، افزایش دمای موتور و افت فشار روغن هشدار می‌دهد.
کنترل پنل مناسب باید متناسب با نوع مصرف، میزان حساسیت تجهیزات و سطح اتوماسیون مورد نیاز انتخاب شود.
ظرفیت و میزان مصرف سوخت
یکی از عوامل مهم در انتخاب دیزل ژنراتور، میزان مصرف سوخت آن است، زیرا مستقیماً بر هزینه‌های بهره‌برداری و راندمان دستگاه تأثیر می‌گذارد. این مقدار بسته به عوامل مختلفی همچون توان ژنراتور، کیفیت موتور، بار مصرفی و شرایط کارکرد متغیر است.
معمولاً بسته به توان ژنراتور، مخزن سوخت دیزل ژنراتور می‌تواند بین 30 تا 500 لیتر متغیر باشد. همه مدل‌ها دارای یک مخزن یکپارچه روی شاسی هستند و در برخی موارد، یک مخزن خارجی (Bulk Tank) نیز برای دستگاه طراحی می‌شود. امکان کارکرد مداوم بین 6 تا 12 ساعت با یک باک در بیشتر مدل‌ها وجود دارد.
مصرف سوخت نقش مهمی در هزینه عملیاتی، پایداری عملکرد و انتخاب ژنراتور مناسب دارد. انتخاب ژنراتور با ظرفیت مناسب بار شما باعث صرفه‌جویی در سوخت و افزایش عمر مفید دستگاه خواهد شد.
سیستم خنک‌کننده
سیستم خنک‌کننده یکی دیگر از بخش‌های حیاتی در مشخصات فنی دیزل ژنراتور است که وظیفه کنترل دمای موتور و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد را بر عهده دارد. عملکرد صحیح این سیستم تأثیر مستقیمی بر طول عمر، راندمان و ایمنی ژنراتور دارد.
سیستم خنک‌کاری دیزل ژنراتور به دو نوع هواخنک (Aire Cooled) و آب خنک (Water Cooled) تقسیم می‌شود. سیستم هواخنک، خنک‌سازی را از طریق گردش هوای محیط اطراف موتور انجام می‌دهد و فاقد رادیاتور و پمپ آب است. سیستم آب‌خنک متداول‌ترین نوع در ژنراتورهای متوسط و بزرگ است که با استفاده از رادیاتور، پمپ آب، ترموستات و فن، مایع خنک‌کننده را در اطراف موتور به گردش درمی‌آورد.
البته، در کنار این، از سیستم خنک‌کننده خارجی نیز ممکن است برای کاهش دمای موتور در حین کار استفاده شود. از سیستم خنک‌سازی خارجی در ژنراتورهای صنعتی بزرگ یا در فضاهای بسته استفاده می‌شود. در اینجا، رادیاتور به صورت جداگانه در فاصله از موتور نصب می‌شود و مناسب برای مکان‌هایی با تهویه ضعیف یا حرارت بالا است.
میزان نویز
سطح نویز یکی از مهم‌ترین پارامترهای فنی در انتخاب دیزل ژنراتور، به‌ویژه برای مصارف خانگی، تجاری یا شهری است. نویز زیاد می‌تواند باعث نارضایتی ساکنین، آلودگی صوتی و کاهش بهره‌وری شود.
میزان شدت نویز دیزل ژنراتور، با واحد دسی‌بل اندازه‌گیری می‌شود. هر 10 دسی‌بل افزایش را به صورت تقریبی دو برابر شدن شدت صورت درک می‌کنیم.
عوامل مؤثر بر سطح نویز ژنراتور عبارتند از نوع کانوپی و ضخامت عایق صوتی، دور موتور، کیفیت موتور و سیستم اگزوز و نصب در فضای باز یا بسته.
برای مصارف خانگی، اداری، کلینیکی یا فروشگاهی توصیه می‌شود از ژنراتورهای سایلنت یا سوپر سایلنت با کانوپی آکوستیک استفاده شود و سطح نویز بین 65 تا 75 دسی‌بل در فاصله 7 متری را هدف قرار دهید.
نوع سیستم استارت
سیستم استارت دیزل ژنراتور، مکانیزمی است که باعث روشن شدن موتور دیزل می‌شود. این سیستم باید مطمئن، سریع و سازگار با شرایط محیطی باشد، زیرا تأخیر در استارت یا خرابی آن می‌تواند منجر به قطع برق یا خسارات ثانویه شود.
سیستم استارت الکتریکی رایج‌ترین نوع راه‌اندازی در ژنراتورهای دیزلی است که با استفاده از باتری و استارتر الکتریکی کار می‌کند. در دیزل ژنراتورهای دارای سیستم استارت اتوماتیک یا ATS، در هنگام قطع برق شهری، دستگاه به طور خودکار بدون دخالت اپراتور روشن می‌شود.
ابعاد و وزن
ابعاد و وزن دیزل ژنراتور از جمله مشخصات کلیدی هستند که در هنگام انتخاب، حمل و نقل، نصب و تهویه دستگاه باید مورد توجه قرار گیرند. این پارامترها به شدت وابسته به توان خروجی، نوع موتور، سیستم خنک‌کننده، نوع کانوپی دیزل ژنراتور و تجهیزات جانبی هستند.
از عوامل تأثیرگذار بر ابعاد و وزن ژنراتور، می‌توانیم به نوع موتور و ژنراتور، نوع شاسی و مخزن سوخت، کانوپی ضد صدا و تجهیزات جانبی مانند تابلو ATS اشاره کنیم.
به طور کلی، دیزل ژنراتورهای کوچک در حدود 250 تا 600 کیلوگرم وزن دارند. وزن ژنراتورهای صنعتی بزرگ ممکن است تا بیشتر از 5 تن نیز برسد. همچنین، توجه داشته باشید که باید حداقل 60 تا 100 سانتی‌متر فضای آزاد اطراف ژنراتور در نظر گرفته شود.
نتیجه‌گیری
انتخاب صحیح دیزل ژنراتور تنها بر اساس قیمت یا برند انجام نمی‌شود، بلکه نیازمند بررسی دقیق مشخصات فنی است که مستقیماً بر عملکرد، دوام، مصرف، ایمنی و آسایش شما تأثیر می‌گذارند. در همین راستا، آشنایی با مشخصات فنی دیزل ژنراتور مانند توان خروجی، نوع موتور، نوع ژنراتور، کنترل پنل، مصرف سوخت، کانوپی، سیستم خنک‌کننده، سطح نویز، سیستم استارت و ابعاد و وزن، هر یک نقش خاص و حیاتی در تعیین تناسب ژنراتور با نیاز مصرف‌کننده دارند. اگر مشخصات فنی به درستی بررسی و متناسب با شرایط پروژه انتخاب نشوند، ممکن است با مشکلاتی مانند خرابی زودهنگام دستگاه، ناتوانی در تأمین بار مورد نیاز، هزینه‌های بالای سوخت و نگهداری، آلودگی صوتی آزاردهنده و ناسازگاری با فضای نصب یا محدودیت‌های فنی روبرو شوید.